Hvílíkt dómadags bull!

Áratugum saman hefur RÚV verið fjármagnað með skattfé að mestu. Áður hét skatturinn afnotagjald. Það nægði yfirleitt ekki fyrir rekstrinum og því þurfti að fjármagna það sem út af stóð með öðru fé. Svo var þessu breytt og skatturinn hækkaður og þá bregður svo við að hann er hærri en á þarf að halda.

Framlag til RÚV er ákvarðað af stjórnvöldum. Ef það þarf að skera niður er það einfaldlega gert. En að það hafi einhver áhrif á "ritstjórnarlegt sjálfstæði" stofnunarinnar hvort skorið er niður með því að lækka skattinn eða nýta hluta hans til annarra þarfa er auðvitað tómt bull. Ef stjórnarmenn trúa því í alvöru ættu þeir að íhuga afsögn.

Vegur að ritstjórnarlegu sjálfstæði RÚV

Þarf kannski ný samtök?

Sjávarútvegsfyrirtæki eru aðeins brot af starfandi fyrirtækjum í landinu. Erfitt er að sjá að það skipti fyrirtæki í öðrum greinum máli hvort eigendur sjávarútvegsfyrirtækja halda áfram að hafa einkarétt til að nýta aldagömul fiskveiðiréttindi borgaranna eða ekki. Því hefur verið haldið fram að ef undið verður ofan af kvótaúthlutuninni muni fyrirtæki sem þjónusta sjávarútveg skaðast stórlega. Þetta er rangt. Sjávarútvegur verður áfram stundaður hér hvort sem eigendur fyrirtækjanna þurfa að borga fyrir hráefnið eða ekki. Fari eitt fyrirtæki á hausinn vegna óábyrgrar skuldsetningar taka önnur við.

Það er raunar gaman að velta því fyrir sér, í samhengi við nýgenginn dóm vegna úthafsrækjuveiða, hvernig talsmenn kvótahafanna myndu bregðast við ef allt í einu fylltist hér allt af fiski og engra kvóta væri lengur þörf. Færu þeir í mál við sætu litlu fiskana?

Kannski þarf ný samtök atvinnurekenda. Í þeim gætu verið fyrirtæki sem rekin eru á eigin forsendum og þurfa hvorki ríkisábyrgðir né sérréttindi til að standa sig.

Furðar sig á kröfu SA í viðræðum

Ljós og loft, ryk og reykur

„Lofstafi fornhelga flytjum rykinu og reyknum“

(Sigfús Daðason: Útlínur bakvið minnið)

Hinn alræmdi gluggaskattur Vilhjálms þriðja Englandskonungs, sem fyrst kom til sögunnar árið 1696, er gjarna nefndur sem dæmi um óréttláta skattlagningu sem hvetur líka til óskynsamlegra viðbragða. Upphæð skattsins réðst af fjölda glugga á húsum sem átti að endurspegla efnahag borgaranna. En byggingarlag húsa er ólíkt, sum hafa fáa stóra glugga, önnur marga litla, og munurinn segir ekki endilega neitt um efnahag, hvað þá afkomu íbúanna. Skatturinn var stundum nefndur „ljós- og loftskattur“, enda múruðu húseigendur gjarna upp í gluggana til að forðast hann, en juku í staðinn lýsingu innandyra með tilheyrandi mengun. Ljósið og loftið véku fyrir rykinu og reyknum. Ljós- og loftskatturinn var endanlega aflagður um miðja nítjándu öld.

En nú hefur borgarstjórinn í Reykjavík fundið sér fyrirmynd í Vilhjálmi þriðja. Hyggst hann leggja sérstakan ruslaskatt á suma borgarbúa, þá sem eru svo óheppnir að götuhlið húsa þeirra snýr mót sólu á daginn. Munurinn á gluggaskatti Vilhjálms konungs og ruslaskattinum nýja er þó sá að meðan skattur Vilhjálms konungs átti að vera í einhverjum tengslum við efnahag borgaranna ræðst það af tilviljun einni á hverja ruslaskattur lærisveinsins leggst.

Líkt og þegnar Vilhjálms þriðja munu þegnar borgarstjóra auðvitað reyna að forðast skattinn. Vorkoman þetta árið mun því markast af óhrjálegri tunnuþröng á gangstéttum borgarinnar, sem misþýðir vorvindarnir munu svo feykja til og frá, rottum og mávum til ánægju og ábata, en öskukörlum og íbúum til ama og tafa. Svo verður dregið fyrir og gluggum lokað fyrir skynrænum áhrifum skattsins nýja – og ljósinu og loftinu um leið.

Ábendingum um augljósa vankanta þessarar nýju skattlagningar svara hirðmenn borgarstjóra með hástemmdum moðreyk um hvílíkt framfaraspor furðuskattur þessi marki. Kannski er fyrirmynd þeirra Rómverjinn Marcus Cornelius Fronto, sem orti rykinu og reyknum lofsöng þann er Sigfús Daðason vitnar til í Síðustu bjartsýnisljóðum. En munurinn er að Fronto var að grínast – svona eins og borgarstjórinn í Reykjavík kunni einu sinni mjög vel.

(Morgunblaðið. 22 janúar 2011)

En hvert er svarið við hinni spurningunni?

Það kemur ekki á óvart að meirihluti aðspurðra sé fylgjandi staðgöngumæðrun. Fólk setur málið umsvifalaust í samhengi við barnið á Indlandi sem fréttir hafa verið fluttar af undanfarið. Auk þess hafa margir tilhneigingu til að taka umhugsunarlaust undir allt sem hægt er að túlka sem einhvers konar "réttindi".

Staðgöngumæðrun er vitanlega afar þægilegur kostur fyrir þá sem njóta "afurðanna". En hvað um "framleiðandann"? Er ekki rétt að velta líka fyrir sér þeim nánu tengslum sem myndast milli móður og barns á meðgöngu og því tilfinningaumróti sem staðgöngumóðirin hlýtur að upplifa þegar hún þarf að afhenda barnið sitt (sitt, já, því tilfinningarnar spyrja nefnilega ekki um genasamsetningu) strax eftir fæðingu?

Ég legg til að MMR geri aðra könnun og spyrji: Værir þú tilbúin til að ganga með barn annars fólks?(eða samþykkja að konan þín gengi með barn annars fólks ef karl er spurður). Hvernig ætli svörin verði þá?

Fleiri fylgjandi staðgöngumæðrun

Hvaða viðbótarstjórntæki?

Það er ánægjulegt að sjá að yfirmenn Seðlabankans skuli loks hafa áttað sig á að ekki er hægt að stýra eftirspurn með vöxtum í litlu opnu hagkerfi. Það hefði hins vegar ekki átt að þurfa neina kreppu til að leiða þetta í ljós - það var frá upphafi ljóst öllum bærilega skynsömum mönnum.

Sú niðurstaða Seðlabankans að af þessu megi draga þá ályktun að hann þurfi frekari stjórntæki vekur hins vegar ugg því hún bendir til að skilningurinn á málinu sé þrátt fyrir allt fremur takmarkaður. Seðlabanki í opnu hagkerfi getur haft tvö stjórntæki, annað eru vextir en hitt bindiskylda. Bersýnilegt er að þegar nægt framboð er af lánsfé í erlendum myntum hefur hvorugt stjórntækið nein áhrif.

Ekki verður því betur séð en valið standi um tvennt: Annars vegar að viðhalda gjaldeyrishöftum og tryggja þannig að stjórntækin virki. Hins vegar að skipta um gjaldmiðil eða binda gjaldmiðilinn einum eða fleiri erlendum gjaldmiðlum samkvæmt gagnsærri reglu, t.d. hlutfalli viðskipta í hverri mynt fyrir sig.

Kreppan leiddi í ljós ágalla

Augnfyrirtæki??

Alcon framleiðir vissulega augnlinsur, lyf og búnað fyrir augnlækna. En það framleiðir víst engin augu!

Novartis eignast Alcon að fullu

Einfaldari skattlagning

Skattlagning borgarinnar felst annars vegar í útsvari og hins vegar í gjöldum fyrir ýmiss konar þjónustu, sem þó er að mestu fjármögnuð með skattfé. Það er yfirleitt betra að skattkerfi séu einföld en að þau séu flókin. Það er líka réttlátara, allir greiða þá jafnt hlutfall af tekjum. Út frá því sjónarmiði er tillaga Sóleyjar skynsamleg, þótt best væri auðvitað ef tækist að skera niður ýmsan óþarfa og minnka þannig þörfina fyrir skattahækkun.

Betra að hækka útsvarið meira

Árinni kennir illur ræðari

Ekki aðeins Ísland, heldur öll Norðurlöndin nema Finnland koma illa út úr þessari könnun. Þegar skýringa er leitað er auðvitað nærtækast að velta fyrir sér hvað er öðruvísi í Finnlandi en á hinum Norðurlöndunum. Þá kemur fljótt í ljós að fyrir allmörgum árum hurfu Finnar frá þeim kennsluháttum sem enn tíðkast hér og á hinum Norðurlöndunum en tóku á ný upp hefðbundnari aðferðir sem hafa gefist miklu betur. Þar er áhersla lögð á að börn fái fremur að njóta þeirrar þekkingar sem mannkynið hefur á löngum tíma öðlast en að þeim sé ætlað að uppgötva hana sjálf á fáum árum.

Þeir sem um þessi mál fjalla, sér í lagi kennarar og skólastjórnendur, reyna hins vegar af fremsta megni að forðast þennan kjarna málsins. Umfjöllun um slaka frammistöðu og skýringar á henni er lítt sýnileg, en mikið er malað um lítt marktækan mun á útkomu milli landshluta, kynja og svo framvegis. En þá sjaldan á þetta er minnst er auðvitað reynt að kenna öðru um en lélegum kennsluháttum, slöku námsefni og litlum kröfum. Þar liggja foreldrar auðvitað vel við höggi (og svo auðvitað sjónvarp, tölvuleikir, búðir og neyslusamfélagið almennt eins og vanalega).

Virðingarleysi ástæða PISA-útkomu

... vegna hótanna?

Hver eru þessi hót??? (og, reyndar, hvað eru annars hót?)

(einn leiðinlegur)

Kennsla liggur niðri vegna hótana

Ættu frekar að óska samstarfs við óábyrga aðila

Störf verða þannig til að fyrirtæki eru stofnuð eða auka við starfsemi sína og þurfa þá að ráða fleira fólk til vinnu.

Ábyrgir aðilar skapa ekki störf bara til að skapa störf heldur aðeins ef það er arðbært að gera það.

Sé markmið SA það eitt að skapa störf óháð öllu öðru ættu þau frekar að kalla eftir samstarfi við óábyrga aðila sem hafa nóg af annarra manna peningum til að sóa í að fjármagna atvinnubótavinnu.

Vilja samstarf við ábyrga aðila