Gylfaginning

Gylfi Zoega hagfræðiprófessor kom í Kastljós RÚV þriðjudaginn 30. mars til að ræða hagræn áhrif aðgerða gegn kórónaveirunni. Virtist Gylfa ekki þykja hrun ferðaþjónustunnar skipta mjög miklu máli, enda stæði sú grein aðeins fyrir um 10% landsframleiðslunnar. Því væri í lagi að fórna því sem hann nefndi „10% hagkerfið“ fyrir „90% hagkerfið“. Virtist Gylfi telja að með þessu væri hann að líta til heildarhagsmuna landsins.

Nú horfum við fram á tæplega 1200 milljarða tjón hins opinbera á árunum 2020-2023, sem nemur tekjum þess í heilt ár, meira en 20 nýjum Landspítölum, og leiðir beint af aðgerðum til að hægja á útbreiðslu pestarinnar. Afleiðingarnar verða verulega skert geta hins opinbera til að standa undir grunnþjónustu, hundruð dauðsfalla sökum þess heilsutjóns sem af atvinnuleysi leiðir, stórtjón á framtíðarmöguleikum yngstu kynslóðarinnar, alvarlegasta geðheilbrigðisvá á síðari tímum, og svo mætti lengi telja. Þessu hefði mátt afstýra með hnitmiðuðum og yfirveguðum viðbrögðum í takt við hina raunverulegu hættu. Kostnaðurinn hefði orðið örlítið brot af þessari upphæð. Og nú stefnir jafnframt í að búið verði að bólusetja þá sem þörf er á að bólusetja innan mánaðar. En jafnvel þá má ekki hætta að auka við tjónið að mati prófessorsins.

Í þessu ljósi er auðvitað fráleitt að málflutningur Gylfa grundvallist á einhverju mati á heildarhagsmunum.

En aftur að prósentuhagkerfum prófessorsins. Sé brotthvarf 10% landsframleiðslunnar jafn léttvægt og Gylfi heldur fram, myndi þá breyta svo miklu þótt hlutfallið væri aðeins hærra? Væru 15% okkur að skaðlausu? Væri það okkur þá til svo mikils tjóns þótt hinar stóru útflutningsgreinarnar yrðu einfaldlega lagðar af líka? Sjávarútvegurinn stendur ekki fyrir nema 5% landsframleiðslunnar. Og hlutur stóriðjunnar er kannski um 2%. Ferðaþjónustan var um 8% áður en hún var lögð niður. Þá eru samt um 85% hagkerfisins eftir, sé þessari byltingarkenndu aðferðafræði fylgt, og við værum bara í nokkuð góðum málum, eða hvað?

Meginhluti þjóðarinnar myndi að vísu missa vinnuna, en til hvers eru atvinnuleysisbætur? Og eftir stæði auðvitað hið opinbera: Það má lengi lifa á að kenna fólki þau merku fræði að hagkerfi sé ekki kerfi, heldur samsafn ótengdra þátta sem allir eru jafngildir og hafa engin áhrif hver á annan.

Þessa kenningu mætti kalla Gylfaginningu, höfundinum til heiðurs. 

Að vísu bærist fremur lítill gjaldeyrir til landsins, en hvað um það? Innflutninginn mætti einfaldlega leggja af líka. Þannig náum við jafnframt að tryggja landamærin endanlega, svo hingað berist alveg örugglega aldrei nein kórónaveirusmit. Því það er auðvitað það eina í öllum heiminum sem skiptir máli.

(Birt á visir.is 31. mars)

Katrín ósammála Þórdísi

Athugasemdir

[EINAR S HALFDANARSON (IP-tala skráð) 31.3.2021 kl. 21:58]

Ja, Gylfa til tekna má segja að hann vinnur hjá ríkinu og þarf greinilega ekkert á framleiðsluþáttunum að halda. Gylfi og formaður Öryrkjabanalagsins eru á einu máli: "Það eru nógir peningar til" - Eva Peron vinnur hjá HÍ.

[Magnús Sigurðsson, 31.3.2021 kl. 22:21]

Hagfræðingurinn taldi líka að með því að samþykkja Ices­a­ve samn­ing­inn á sínum tíma smætti minnka efnahagslega óvissu.

Ég held að þú farir nokkuð nærri um það Þorsteinn, að hér er um að ræða Gylfaginningu hjá manni sem þiggur hærri laun frá því opinbera en öryrki.

[Jóhann Ólafur (IP-tala skráð) 31.3.2021 kl. 22:53]

Mér fannst Gylfi koma mjög vel fyrir, ólíkt velflestum fræðimönnum og pólítíkusum tekst honum að tala um hagfræði og dagmál á greinargóðan hátt í stað þess að japla á tæknifrösum ýmiskonar. Og ég var sammála honum með það að hefðbundið skólastarf og félagslíf innanlands vægi þyngra en hagnaðarvon hótelrekenda af þeim örfáu ferðafuglum sem eru byrjaðir að fljúga.

[Þorsteinn Siglaugsson, 1.4.2021 kl. 01:36]

Munurinn á okkur, Jóhann Ólafur, er sá, að mér er ekki nákvæmlega sama þótt tugþúsundir glati lífsviðurværinu og ríkið sé sett á hausinn.

[Þorsteinn Siglaugsson, 1.4.2021 kl. 01:37]

Ég ætla ekki að gantast með Gylfa og örorku hér, neitt frekar en þú Magnús. Slíkt getum við gert í einrúmi þar sem enginn sér til 

[Jóhann Ólafur (IP-tala skráð) 1.4.2021 kl. 09:13]

Það allra mikilvægasta er að rúmlega 50þúsund börn og ungmenni geti mætt í skólann. 

[Þorsteinn Siglaugsson, 1.4.2021 kl. 10:47]

Það er nákvæmlega engin ástæða til þess að börn og ungmenni geti ekki mætt í skólann. En hér hefur þeim ítrekað verið meinað það. Og á sama tíma hafa landamæri verið lokuð í raun fyrir erlendum ferðamönnum.

[Jóhann Ólafur (IP-tala skráð) 1.4.2021 kl. 18:43]

Það ferðuðust að ég held u.þ.b. 500 ferðamenn til landsins í dag. Landamærin eru ekki lokaðri en það.
Það er óþarfi að munnhöggvast endalaust, en ég tel að þrenns konar hagsmunir takist á: Félagsstarf innanlands, ferðafrelsi milli landa og heilsufar (eldri) landsmanna. Áhrif veirusýkingar á heilsu fólks milli fimmtugs og sjötugs er ekki óveruleg, við sem samfélag hljótum að taka tillit til þess - eða hvað? Ég þykist ekki vera með töfralausn og við erum að ýmsu leiti sammála.

kveðja,

Jóhann Ólafur

[Þorsteinn Siglaugsson, 2.4.2021 kl. 11:15]

Já, ef landið er svona galopið, hvers vegna er þá ekki stöðugur straumur ferðamanna hingað til að fá að dvelja í sóttvarnafangelsinu? Hvers vegna er þá ferðaiðnaðurinn 1-2% af því sem hann var? Hvers vegna eru tugþúsundir atvinnulausar?

Er það bara út af einhverjum misskilningi um að hér sé de facto lokað fyrir ferðamenn?

Valið stendur milli þess að verja líf, heilsu og afkomu fólks til lengri og skemmri tíma annars vegar, og þess að reyna með yfirdrifnum og ómarkvissum aðgerðum að hægja á framgangi pestar í stað þess að leggja áherslu á að verja þá sem í raun og veru eru í hættu.