Á siðfræðin erindi í umræðuna?

Ég birti hér athugasemd mína við ágæta grein Henrýs Alexanders Henrýssonar heimspekings á vef Stundarinnar. Grein Henrýs má sjá hér.

Að öðru jöfnu myndi maður ætla að engin fræðigrein ætti jafn mikið erindi í umræðunni og siðfræðin þegar samfélagið stendur frammi fyrir áskorun sem þessari. En þess verður ekki vart að neinn hafi kallað eftir framlagi siðfræðinga til neinnar ákvarðanatöku. Einungis læknisfræði og hagfræði, og kannski að takmörkuðu leyti lögfræði, virðast gjaldgengar fræðigreinar í þessari umræðu.
Eins og hér er bent á (í grein Henrýs) snýst siðferðlega álitamálið meðal annars um athafnafrelsi og að hvaða marki réttlætanlegt sé að skerða það í þágu sóttvarna. Hér er um tiltekna tegund valkreppu að ræða. Þrátt fyrir virðingu mína fyrir þeim fáu þingmönnum sem láta sig grundvallaratriði varða, og þar er Sigríður Andersen eitt besta dæmið, er ég þó ekki sannfærður um að þessi tiltekna valkreppa sé sú sem efst er á blaði þegar faraldur geisar. Slíkar aðstæður geta líkst stríðsástandi, og í stríðsástandi eru tímabundnar takmarkanir á frelsi yfirleitt ekki taldar sérlega gagnrýniverðar.
Það er hins vegar önnur valkreppa sem ég held að skipti meira máli hér, og þar sem siðfræðin ætti að geta átt mikilsvert framlag. Þetta er spurningin um hvernig meta á annars vegar líf og heilsu þeirra sem smitast kunna af veirunni, og hins vegar líf og heilsu þeirra sem verða fyrir tjóni vegna sóttvarnaraðgerða. Tjón vegna sóttvarnaraðgerða er ekki aðeins fjárhagslegt tjón fyrirtækja, eins og stundum er látið í veðri vaka. Það er líka heilsutjón fólks, til dæmis vegna þess að við vissar kringumstæður fær það hugsanlega ekki nauðsynlega heilbrigðisþjónustu, og ekki síður það heilsutjón og dauðsföll sem leiðir beint af atvinnuleysi, sem aftur getur verið bein afleiðing af aðgerðum til að hindra útbreiðslu veirunnar. Ekki má heldur gleyma tjóni vegna áhrifa á nám barna og unglinga svo annað dæmi sé tekið. Á Bretlandi hafa til dæmis margir leitt rök að því að takmarkanir á skólastarfi muni leiða af sér aukna misskiptingu. The Spectator hefur m.a. fjallað töluvert um þetta.
Vilji siðfræðingar eiga erindi í umræðuna held ég að það erindi geti kannski helst falist í því að leitast við að beina þeim sem með völdin fara í þá átt að taka ákvarðanir á grundvelli heildarsýnar og heildarhagsmuna. Og þar er óhjákvæmilegt að spyrja erfiðra spurninga og leitast við að leiðbeina um hvernig réttast er að nálgast þær. Ráði siðfræðin við þetta verkefni á hún erindi. En ef hún ræður ekki við það, við kringumstæður eins og þessar, á hún ákaflega lítið erindi út fyrir háskólaveggina því miður.

Við skulum vona að nú sé tími siðfræðinnar kominn.